Οι Κουδουνάτοι, Αποκριάτικο Καρναβάλι Σκύρου

Οι «Κουδουνάτοι», οι μασκαράδες της Αποκριάς, εμφανίζονται και σ’ άλλα μέρη της Ελλάδας πέρα από τη Σκύρο (Θεσσαλία, Μακεδονία, Χίο και Νάξο) και με άλλες ονομασίες. Πρόκειται για την αποκριάτικη ενδυμασία τριών χαρακτήρων. Σύμφωνα με την λαική παράδοση, η οποία διατηρείται μέχρι σήμερα, ένας τρελός βοσκός φόρεσε τα κουδούνια των χαμένων προβάτων του. Επίσης σύμφωνα με τη θεωρία του Μ. Φαλτάϊτς, τα δρώμενα μπορεί να είναι οι απόηχοι των συγκρούσεων των κτηνοτρόφων με τους γεωργούς, αφού επικράτησαν οι πρώτοι, επέβαλαν το οικόσημο τους, τον τράγο. Φτάνοντας στη Σκύρο τις ημέρες των Αποκριών, ακούγονται από μακριά τα χτυπήματα από τις κουδούνες, στα στενά σοκάκια και σε κάθε γωνιά, υπάρχει πλήθος από παρέες. Ο ήχος των κουδουνιών ακούγεται από παντού και οι κάτοικοι αφηγούνται τους μύθους του τόπου στους επισκέπτες. Ανάμεσα στις εκδηλώσεις της Σκυριανής Αποκριάς, υπάρχουν τρεις φάσεις, η πρώτη είναι οι “ Κουδουνάτοι” (μοναδική στον ελληνικό χώρο), και αφορά μια τριάδα μεταμφιεσμένων, η οποία αποτελείται από το «γέρο», την «κορέλα» και το «φράγκο». Ο «γέρος» είναι ο πρωταγωνιστής αυτής της τριάδας και παριστάνει ένα γέρο βοσκό που φοράει επάνω του κουδούνια. Προχωρεί με ρυθμικούς βηματισμούς, κουνώντας τη μέση του, έτσι ώστε τα κουδούνια που είναι περασμένα σ’ αυτή, να δίνουν ήχους φοβερούς, αλλά ρυθμικούς κι εναλλασσόμενους. Το βάρος της στολής ξεπερνά 50 κιλά και για να μπορέσει να φορέσει κάποιος τη φορεσιά θα πρέπει να μάθει την τεχνική των βηματισμών και των πηδημάτων καθώς και την σωστή κίνηση. Το δεύτερο μέρος των εκδηλώσεων είναι η “Τράτα” (συνήθως γίνεται το Σάββατο αλλά επαναλαμβάνεται και την Κυριακή το μεσημέρι από άλλη ομάδα), αποτελείται από πρόχειρες υπαίθριες θεατρικές παραστάσεις και απαγγελίες σατιρικών στίχων από ερασιτέχνες ποιητές και ηθοποιούς. Στο έθιμο της Σκυριανής Τράτας σατιρίζονται όχι μόνο τα τοπικά γεγονότα, οι τοπικές αρχές αλλά και η Ελληνική επικαιρότητα, πολιτικές, κοινωνικές ειδήσεις και τέλος διεθνή θέματα. Το τρίτο μέρος των αποκριάτικων εκδηλώσεων είναι η Καθαρά Δευτέρα, η κορύφωση της Αποκριάς, η μεγαλύτερη λαϊκή εορτή των Σκυριανών. Την Καθαρή Δευτέρα, όλα τα μαγαζιά της αγοράς μετατρέπονται σε ταβέρνες με αυτοσχέδιους πάγκους και καθίσματα όπου γίνεται γλέντι και χορός από το πρωί μέχρι τα μεσάνυχτα. Οι ντόπιοι φορούν τις παραδοσιακές φορεσιές τους, καθώς ανοίγουν τα μπαούλα με τις παλιές φορεσιές τους.